HAKLI FESİH NEDİR?
Haklı fesih iş akdinin sözleşmede belirtilen süre öncesinde işçi ya da işveren tarafından sonlandırılmasına verilen isimdir. Bozucu yenilik doğuran bir haktır.
Fesih nedenleri ihbar, kıdem vs gibi işçilik alacaklarından yararlanılıp yararlanılamayacağının belirlenmesinde önem arz etmektedir.
İşverenin haklı nedenle fesih hakkı doğabileceği gibi işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı da ortaya çıkabilir.
FESİH İŞLEMİ NE ŞEKİLDE YAPILMALIDIR?
İş Kanunu’nun 19. Maddesinde işverenin bu hakkı kullanması bir kurala bağlanmıştır. Buna göre işveren, fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açıkça ve kesin bir şekilde belirtmekle yükümlüdür. Fesih işleminin işveren tarafından yapılması şekil şartına bağlı iken işçi yönünden bir şekil şartı aranmamaktadır.
İŞÇİLER AÇISINDAN HAKLI FESİH SEBEPLERİ
Sağlık Nedenleriyle Fesih
İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.
İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
Ahlak Ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve Benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
Zorlayıcı Sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.”
İŞVERENİN AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIK NEDENİ İLE HAKLI FESHİ
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.
İHTARNAME(Örnektir)
İHTAR EDEN :
ADRESİ :
MUHATAP :
ADRES :
KONU : 4857 Sayılı İş Kanunun 24/II. maddesi gereğince iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi ve bu fesih sonucunda iş sözleşmesinden kaynaklanan ücretlerinin kıdem tazminatının, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, UBGT ücreti alacağı ve diğer tazminatlarının ödenmesi talebimizden ibarettir.
AÇIKLAMALAR :
İşyerinizde 05.02.2017 tarihinde Tekstil İşçisi olarak çalışmaya başladım. Bu çalışma 05.02.2017 tarihinden iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğim tarihe kadar kesintisiz olarak sürmüştür. Bu iş için 3.000,00 TL net ücret almaktayım. Ayrıca bana günlük 50 TL ücret ödenmektedir. Müvekkil, üzerine düşen tüm sorumlulukları en iyi şekilde yerine getirmekteyim.
İşyerinizde her hafta 5 gece olmak üzere günde 13’şer saatten toplam 52 saat çalıştım. Bu noktada fazla çalışma ücretine hak kazanmış olsam da tarafıma herhangi bir fazla çalışma ücreti ödenmemiştir. Fazla çalışma ücreti alacağım bulunmaktadır.
İş sözleşmesinde yol ücreti olarak her ay 100,00 TL ödenmesi gerekmekteyse de çalıştığım süre boyunca bu ücret eksik ödenmiştir. Şöyle ki; yol ücreti olarak tarafıma ödenmemiştir. Bu noktada toplam…..TL yol ücreti alacağım bulunmaktadır.
Haftalık iznim ve yıllık iznim kullandırılmamış, fazla çalışma ücreti ödenmemiş, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılmış ancak hak ettiğim ücret hiçbir zaman ödenmemiştir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde hep çalıştım.
TALEP ve SONUÇ : Fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydı ile 4857 Sayılı İş Kanununun 24/II. maddesi uyarınca iş akdini haklı nedenlerle derhal feshettiğimi, iş akdinin tarafımızca haklı nedenle feshi nedeniyle kıdem tazminatının, fazla mesai ücretlerinin, UBGT ücretlerinin, hafta tatili ücretlerinin, yıllık izin ücretlerinin, AGİ alacağının ve diğer işçilik alacaklarının gerçek ücreti üzerinden hesaplanarak tarafıma ait ……… iban numaralı ….. hesabına 3 (üç) gün içinde ödenmesini, aksi takdirde her türlü yasal hakkımızı kullanacağımızı, yargılama giderinin tarafınıza yükletileceği hususunu ihtar ederim.
İHTAR EDEN İMZA
İhtarname çekilmeden önce, ihtarname hazırlanırken İş Hukuku alanında Avukat Recep Güngör’den yardım alınmalıdır.